DAP અને NPK ખાતર:
ખેતી હોય કે બાગકામ – છોડને યોગ્ય પોષક તત્ત્વ આપવા માટે કયું ખાતર પસંદ કરવું તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ખાસ કરીને DAP (ડાયમોનિયમ ફોસ્ફેટ) અને NPK (નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, પોટેશિયમ) ખાતર વચ્ચેનો તફાવત સમજવો પાકની ઉપજમાં સીધી અસર કરે છે.
DAP ખાતર શું છે?
- પૂરું નામ: ડાયમોનિયમ ફોસ્ફેટ
- પોષક પ્રમાણ: 18% નાઇટ્રોજન (N) + 46% ફોસ્ફરસ (P) + 0% પોટેશિયમ (K)
- ખાસિયત: પ્રારંભિક તબક્કાના છોડના વિકાસ માટે શ્રેષ્ઠ. બીજ અંકુરણ, મૂળનો વિકાસ અને પ્રારંભિક વૃદ્ધિમાં મદદરૂપ.
- ઉપયોગી પાક: ઘઉં, મકાઈ, ચોખા જેવી અનાજની ખેતી.
- માટી પર અસર: જમીનનું pH થોડું વધારી શકે છે.
NPK ખાતર શું છે?
- પૂરું નામ: નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ
- રચના: વિવિધ ગુણોત્તરમાં ઉપલબ્ધ, જેમ કે 10-10-10 (સંતુલિત), 15-15-15 (ઉચ્ચ પોષક મિશ્રણ), અથવા 12-32-16 (ફોસ્ફરસ વધારે)
- ખાસિયત: ફૂલ, ફળ અને શાકભાજીના છોડના સમગ્ર જીવનચક્ર માટે યોગ્ય. પોટેશિયમના કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે અને ફળ-ફૂલના ગુણમાં સુધારો કરે છે.
- ઉપયોગી પાક: ટામેટા, બટાટા, ફળોના ઝાડ, ફૂલો, શાકભાજી.
- માટી પર અસર: સામાન્ય રીતે તટસ્થ pH.
DAP vs NPK – મુખ્ય તફાવત
| પરિબળ | DAP | NPK |
|---|---|---|
| પૂરું નામ | ડાયમોનિયમ ફોસ્ફેટ | નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, પોટેશિયમ |
| પોષક પ્રમાણ | 18-46-0 | ગુણોત્તર બદલાય છે |
| પોટેશિયમ | નથી | છે |
| શ્રેષ્ઠ ઉપયોગ | પ્રારંભિક વૃદ્ધિ | સમગ્ર જીવનચક્ર |
| પાક | અનાજ પાક | ફળ-ફૂલ-શાકભાજી |
| માટી પર અસર | pH થોડું વધે | તટસ્થ |
ક્યારે કયું ખાતર વાપરવું?
- પ્રારંભિક તબક્કો: બીજ વાવતી વખતે અથવા તરત પછી DAP
- ફૂલ/ફળ આવતી વખતે: NPK
- એક જ ઋતુમાં ઉપયોગ: શક્ય છે, પરંતુ તબક્કા મુજબ.
- શાકભાજી માટે: NPK પોટેશિયમના કારણે વધુ અસરકારક.
- અનાજ માટે: શરૂઆતમાં DAP, બાદમાં NPK.
DAP ખાતરના ફાયદા
- ફોસ્ફરસનું વધુ પ્રમાણ – મૂળ અને ડાળીઓ મજબૂત બને
- મોટા પાયે અનાજ પાકમાં ખર્ચ-અસરકારક
- લાગુ કરવું સરળ
DAP ખાતરના ગેરફાયદા
- પોટેશિયમનો અભાવ
- ફળ-ફૂલના છોડ માટે ઓછું યોગ્ય
- માટીનું pH થોડું વધારી શકે
નિષ્કર્ષ
જો તમે અનાજની ખેતી કરો છો તો શરૂઆતમાં DAP શ્રેષ્ઠ છે, જ્યારે ફળ, ફૂલ અને શાકભાજી માટે NPK વધુ યોગ્ય છે. માટીનું પરીક્ષણ કરીને પોષક તત્ત્વોની જરૂરિયાત જાણી લેવી જોઈએ જેથી યોગ્ય સમયે યોગ્ય ખાતર અપાઈ શકે.
બગીચો હોય કે ખેતર – યોગ્ય ખાતર અને યોગ્ય સમય પાકની ઉપજમાં સ્પષ્ટ વધારો કરે છે.
DAP ખાતર, NPK ખાતર,DAP vs NPK ખાતર, DAP ખાતરનો ઉપયોગ,NPK ખાતરનો ઉપયોગ, DAP ખાતર અને NPK ખાતરનો તફાવત, ખેતી માટે શ્રેષ્ઠ ખાતર, ફૂલ અને ફળ માટે શ્રેષ્ઠ ખાતર, DAP ખાતરનો ગુણોત્તર, NPK ખાતરનો ગુણોત્તર.
1. ખાતરનો યોગ્ય ઉપયોગ
2. પાક મુજબ ખાતર પસંદગી
3. માટી માટે યોગ્ય ખાતર
4. ફોસ્ફરસવાળું ખાતર
5. પોટેશિયમવાળું ખાતર
6. અનાજ પાક માટે ખાતર
7. શાકભાજી માટે ખાતર
8. ફળના ઝાડ માટે ખાતર
9. ટામેટા માટે શ્રેષ્ઠ ખાતર
10. પાકની ઉપજ વધારવા ખાતર
1. DAP ખાતર ક્યારે વાપરવું
2. NPK ખાતર ક્યારે આપવું
3. ઘઉં માટે DAP vs NPK
4. શાકભાજી માટે NPK ગુણોત્તર
5. ફળોના ઝાડ માટે શ્રેષ્ઠ NPK
6. DAP ખાતરથી પાકને ફાયદો
7. NPK ખાતરના પ્રકાર અને ઉપયોગ
8. ખેતી માટે સંતુલિત ખાતર પસંદગી
9. DAP ખાતરનાં ફાયદા અને ગેરફાયદા
10. પાકની વૃદ્ધિ માટે યોગ્ય ખાતર સમય
FAQ – ખેડૂતોના સામાન્ય પ્રશ્નો
પ્ર.1: DAP ખાતરનું NPK ગુણોત્તર શું છે?
ઉ.: 18-46-0 – જેમાં પોટેશિયમ નથી.
પ્ર.2: ફૂલ માટે કયું ખાતર શ્રેષ્ઠ?
ઉ.: NPK, ખાસ કરીને જેમાં ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ વધારે હોય.
પ્ર.3: ઘઉં માટે DAP vs NPK – કયું સારું?
ઉ.: શરૂઆતમાં DAP, પછી જરૂર મુજબ NPK.
પ્ર.4: NPK ખાતર ફળના વિકાસમાં કેવી રીતે મદદ કરે છે?
ઉ.: પોટેશિયમ ફળનો સ્વાદ, કદ અને સંગ્રહ ક્ષમતા વધારે છે.
By
