કપાસનું ઉત્પાદનઃ દેશમાં આ વર્ષે કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર ગયા વર્ષ કરતાં ઓછો છે. કારણ કે ગત વર્ષે પિંક બોલવોર્મના ઉપદ્રવને કારણે ખેડૂતોને ભારે નુકસાન થયું હતું. આના કારણે આ વખતે ખેડૂતોએ કપાસનું વાવેતર ખૂબ ઓછા વિસ્તારમાં કર્યું છે. વિસ્તારમાં ઘટાડો અને ભારે વરસાદને કારણે આ વખતે કપાસના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળી શકે છે. તેથી ભાવ વધવાની સંભાવના છે.
કપાસનું ઉત્પાદનઃ દેશમાં આ વર્ષે કપાસનો વાવેતર વિસ્તાર ગયા વર્ષ કરતાં ઓછો છે. કારણ કે ગત વર્ષે પિંક બોલવોર્મના ઉપદ્રવને કારણે ખેડૂતોને ભારે નુકસાન થયું હતું. આના કારણે આ વખતે ખેડૂતોએ કપાસનું વાવેતર ખૂબ ઓછા વિસ્તારમાં કર્યું છે. વિસ્તારમાં ઘટાડો અને ભારે વરસાદને કારણે આ વખતે કપાસના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળી શકે છે. તેથી ભાવ વધવાની સંભાવના છે.
કપાસના ભાવઃ દેશમાં આ વખતે કપાસ ઉત્પાદક રાજ્યોમાં ભારે વરસાદને કારણે ખેડૂતોને કપાસના પાકમાં ભારે નુકસાન થયું છે. દેશમાં કપાસની વાવણીના આંકડા પહેલાથી જ નબળા છે. જેના કારણે કપાસના ભાવમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. છેલ્લા એક મહિનામાં કપાસના ભાવમાં લગભગ 6%નો વધારો થયો છે.
મુખ્ય કપાસ ઉત્પાદક રાજ્યો ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં સપ્ટેમ્બર મહિનામાં ભારે વરસાદને કારણે કપાસના પાકને ભારે અસર થઈ છે. દરમિયાન કપાસના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો જોવા મળી શકે છે. CIA અનુસાર, 2023-24 માટે ભારતનું કપાસનું ઉત્પાદન અને વપરાશ બંને આશરે 325 લાખ ગાંસડી રહેવાની ધારણા છે. જેમાં નિકાસ 28 લાખ ગાંસડી અને આયાત 13 લાખ ગાંસડી થશે. જેના કારણે ભાવ ઝડપથી વધશે.
ત્યારે લાલ બજારમાં કપાસનો ભાવ પ્રતિ કેન્ડી રૂ.29 હજારની નજીક પહોંચી ગયો છે, જે ગયા મહિને રૂ.27 હજારની આસપાસ હતો. ચોમાસાની શરૂઆતમાં, કપાસ 29 મીમીનો ભાવ કેન્ડી દીઠ રૂ. 26,663 હતો. ભાવમાં સતત વધારો થવાનું કારણ પુરવઠામાં ઘટાડો અને વાવણી હેઠળનો વિસ્તાર છે.
પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં આ વર્ષે કપાસના પાકમાં 20-25 ટકાનું નુકસાન થયું છે. ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રના ઘણા વિસ્તારોમાં હજુ પણ ખેતરો પાણીથી ભરેલા છે, ખેતરોમાંથી પાણી દૂર કર્યા પછી જ થયેલા નુકસાનનો ચોક્કસ અંદાજ આવી શકશે. કપાસના વેપારીના જણાવ્યા અનુસાર આ વર્ષે કપાસનું વાવેતર 110.49 લાખ હેક્ટર છે જે ગયા વર્ષે 121.24 હેક્ટર હતું. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષે વાવેતર વિસ્તાર ટકા ઓછો છે. તેથી ભાવ વધી શકે છે.
કોટન એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાને અપેક્ષા છે કે આ વર્ષે કપાસના વાવેતર હેઠળનો કુલ વિસ્તાર આશરે 113 લાખ હેક્ટર હશે. કારણ કે ઓછા ઉપજ અને ઊંચા ઉત્પાદન ખર્ચને કારણે ઘણા અન્ય પાક તરફ વળ્યા છે. તેમજ ગયા વર્ષે ગુલાબી બોલવોર્મના પ્રકોપને કારણે થયેલ નુકશાન પણ તેનું કારણ છે.
માહિતી અનુસાર, ખરીફ સિઝન 2023-24માં દેશભરમાં કપાસની વાવણી હેઠળનો વિસ્તાર 124.69 લાખ હેક્ટર નોંધાયો હતો. જેમાં ગુજરાત 26.83 લાખ હેક્ટર સાથે બીજા ક્રમે અને મહારાષ્ટ્ર 42.34 હેક્ટર સાથે પ્રથમ ક્રમે છે. તેલંગાણા 18.18 હેક્ટર સાથે ચોથા સ્થાને રહ્યું.
આ વર્ષે ગુજરાતમાં અંદાજે 90.60 લાખ ગાંસડી, મહારાષ્ટ્રમાં 80.45 લાખ ગાંસડી, તેલંગાણામાં 50.80 લાખ ગાંસડી, રાજસ્થાનમાં 26.22 લાખ ગાંસડી અને કર્ણાટકમાં 20.47 લાખ ગાંસડી કપાસનું ઉત્પાદન થવાનો અંદાજ છે. એક ગાંસડીમાં 170 કિલો કપાસ હોય છે.