Agriculture : અમરેલી જિલ્લામાં ખેતર રક્ષણ અને આવકનો સુંદર સંયમ ઉભો કરનાર એક પ્રગતિશીલ ખેડૂતનો કિસ્સો આજે ઘણાં ખેડૂતો માટે માર્ગદર્શનરૂપ બન્યો છે. ડીટલા ગામના ઉકાભાઈએ ખેતરમાં નાશકારી નીલગાય અને ભૂંડના ત્રાસથી બચવા માટે એક અનોખો ઉપાય શોધ્યો છે—જે માત્ર પાકનું રક્ષણ કરે છે નહીં, પરંતુ ઉમેરતી આવક પણ આપે છે.
ઉકાભાઈ પાસે બે એકર અને 16 ગુંઠાની જમીન છે, જેમાં અગાઉ તેઓ તારફેન્સિંગનો ઉપયોગ કરતા હતા. છતાં નીલગાય અને ભૂંડ ખેતરમાં ઘૂસીને મગફળી અને અન્ય પાકોને નુકસાન પહોંચાડતા હતા. આ સમસ્યાનો કાયમી ઉકેલ લાવવા માટે ઉકાભાઈએ ખેતરની ચારેકોઈ લગભગ 2,000 સીતાફળના છોડ રોપ્યા.
પાંચ વર્ષમાં આ છોડ આજે ઘનછાયા વૃક્ષો બની ગયા છે. સીતાફળના ઝાડના ઘણાં પાંદડા અને કાંટાવાળું સ્વરૂપ એવા હોય છે કે તે વન્ય પ્રાણીઓને ખેતરમાં પ્રવેશવાથી રોકે છે. આમ, ઊંડાણપૂર્વક વિચારીને લીધેલો આ પગલું હવે ખેતરની જીવંત વાડ તરીકે કામ કરી રહ્યું છે. માત્ર પાકનું રક્ષણ જ નહીં, પરંતુ આ સીતાફળના વૃક્ષો હવે આવકનું સ્રોત પણ બન્યા છે.
ઉકાભાઈ જણાય છે કે એક ઝાડથી 5 થી 10 કિલો સીતાફળ મળે છે અને તેનું બજારમૂલ્ય ₹200 થી ₹300 પ્રતિ કિલો છે. પ્રથમ વર્ષમાં અંદાજે ₹50,000ની આવક થઈ છે અને આગામી વર્ષોમાં તે લાક્ષણિક રીતે ₹1 લાખથી પણ વધુ થવાની શક્યતા છે.
ખાસ વાત એ છે કે આ ઝાડોના કારણે હવે ખેતરની સુરક્ષા માટે કોઇ માનવશક્તિની જરૂર નથી રહેતી. ખેતરની ચાર બાજુએ ગાઢ લીલછમ સીતાફળના ઝાડો એક કિલ્લાની જેમ ઉભા છે.
ઉકાભાઈનો આ નવો અભિગમ હવે અન્ય ખેડૂતો માટે પણ પ્રેરણાદાયક બન્યો છે. અમરેલી જીલ્લાની સાથે આજુબાજુના ખેડૂતો પણ હવે આવું જ ફળઝાડોનું વાવેતર શરૂ કરી રહ્યા છે, જે પાક બચાવે છે અને આવક વધારવાની તક આપે છે.
ખાસ કરીને સીતાફળ ઉપરાંત કાશીના બોલ, જામફળ, બોર કે કરમદા જેવા ફળઝાડો પણ ખેતરની બાજુ પર લગાવી પાકને બચાવવાનો પ્રયાસ કરી શકાય છે.
ઉકાભાઈ જેવા મૌલિક વિચાર ધરાવતા ખેડૂતો ખેતીને નવી દિશા આપી રહ્યા છે—જે ખેતીને સુરક્ષિત અને આવકવાળી બંને બનાવી શકે છે.
